Tat ve koku kaybı, COVID-19’un (yeni Omicron varyantı hariç) en yaygın semptomları arasında. Son zamanlarda bu konuyla ilgili birkaç çalışma ile tat ve koku kaybının oluşma sebebini ve nasıl tedavi edilebileceğini anlamak için elimizde artık daha fazla ipucu var.
COVID-19 Neden Tat ve Koku Kaybına Sebep Oluyor?
COVID-19’un neden tat ve koku kaybına sebep olduğuna dair birkaç teori bulunuyor. İlk olası teori, virüsün, koku reseptörlerini içeren koku alma epitelindeki hücrelere zarar vermesidir. Bir diğer teori, virüsün, bu sinyalleri beyne göndermeye yardımcı olan nöronları bozabilmesidir. Başka bir teoride ise virüsün tat alma tomurcuklarını doğrudan etkilediği ileri sürülmektedir. Araştırmacılar ayrıca koku veya tat kaybı için olası bir tetikleyici olarak bir bağışıklık tepkisinin neden olduğu burun ve ağız çevresindeki iltihaplanmaya da işaret etmektedir.
Ancak yine de, COVID-19’a sahip bazı kişilerin neden bu duyularını kaybederken bazılarının kaybetmediği konusunda daha fazla araştırma yapılıyor. Bu hafta, DNA test şirketi 23andMe'den araştırmacılar, Nature Genetics'te, belirli bir genetik lokusa sahip virüsle enfekte olanların tat ve koku alma duyularını kaybetme olasılığının %11 daha fazla olduğunu öne süren bir makale yayınladı. Saptadıkları bu genler, kokuların işlenmesinde önemli bir rol oynuyor.
COVID-19 Tat ve Koku Almayı Ne Kadar Etkiliyor?
Birleşik Krallık'tan tıbbi araştırmacılar bir Facebook destek grubunu tarayarak, COVID-19 nedeniyle tat ve koku kaybı yaşayan bireylerin, yemek yapmaktan ve yemek yemekten daha az zevk alma, kilo dalgalanmaları, zayıf duygusal esenlik gibi önemli fiziksel ve psikolojik etkiler yaşadıklarını tespit ettiler.
Çoğu hasta birkaç hafta içinde tat ve koku duyularını geri kazanmış olsa da, hastaların yaklaşık %10'unda kişinin tanıdık kokularını bozabilecek “parosmi” gibi kalıcı semptomlar görüldü. Parosmisi olan bazı kişiler, normalde tatlı veya hoş kokuların çürük veya kötü koktuğunu bildirdi. Araştırma yazarlarına göre tat ve kokuda kalıcı değişiklik yaşayanlar, kendilerini soyutlayıcı düşüncelere yol açan görünmez bir hastalığa sahipmiş gibi hissedebiliyorlar.
Bütün bunlar size tanıdık geldiyse, yemek yeme zevkini kısmen geri kazanmanın yolları bulunuyor. Brezilya'dan bir grup gıda bilimcisi, dokunma ve görme gibi diğer duyuların etkileşimi nedeniyle parlak renkli veya gevrek besinler tüketmenin daha tatmin edici bir deneyim ile sonuçlanabileceğini öne sürüyor.
COVID-19 Sonrası Tat ve Koku Geri Geliyor Mu?
İyi haber şu ki, çoğu insan hastalıktan kısa bir süre sonra tat ve koku duyularını geri kazanıyor. İtalya'da multidisipliner uzmanlardan oluşan bir ekip, enfeksiyondan bir yıl sonra kemosensör disfonksiyonu (duyu değişikliği veya kaybı) olan hastaları araştırdı. 268 katılımcının sadece %21'inin, koku ve/veya tat kaybını tamamen geri kazanamadıkları bildirildi.
Ek olarak, Virginia Commonwealth Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki araştırmacılar, enfeksiyon sırasında burun tıkanıklığı olanların koku alma duyularını iyileştirme olasılığının daha yüksek olduğunu, ancak nefes almada zorluk çekenlerin veya geçmişte kafa travması yaşayanların koku duyularını iyileştirme olasılığının daha düşük olduğunu ifade ettiler.
Kaynaklar ve İleri Okuma
1- https://www.popsci.com/health/covid-smell-taste-long-term-effects/
Comments