Araştırmacılar, ışığa duyarlı bir alg proteini geni ile kör bir adamın artık özel gözlüklerin yardımıyla nesneleri görebileceğini ve dokunabileceğini bildirdi.
Körlük için gen terapisi üzerinde çalışan ancak çalışmaya dahil olmayan Pennsylvania Üniversitesi'nden Jean Bennett, çalışma için “İnsanların hayal ettiği bir vizyon değil, ama büyük bir adım." diyor.
J.A. SAHEL ET. AL., NATURE MEDICINE (2021) 10.1038/S41591-021-01351-4
Optogenetik, nöronları kontrol etmek için ışık kullanır. Bilim insanları, alglerden veya bakterilerden "opsin" adı verilen ışığa duyarlı bir protein için geni eklerler ve daha sonra opsinin şeklini değiştirmesini tetiklemek için hücreye bir ışık yakarlar, bu da nöronun aktivitesini açar veya kapatır. Yaklaşık 20 yıl önce geliştirildiğinden beri, optogenetik çoğunlukla hayvanlarda beyin devresini incelemek için bir araç olarak kullanılmıştır. Ancak araştırmacılar bir gün parkinson ve körlük gibi hastalıkları tedavi edebileceğini umuyorlar.
Yapılan çalışmadaki hastalar Retinitis Pigmentosa adı verilen kalıtsal bir hastalığa sahiptir ve ışığı beyne iletilen elektrik sinyallerine dönüştürmek için insan opsinlerini kullanan retina fotoreseptör hücrelerini kaybetmiştir. Ancak gözleri hala bu sinyalleri optik sinir yoluyla beyne yönlendiren ganglion hücrelerine sahiptir. Bu, hastaların bu hücrelere mikrobiyal bir opsin vererek potansiyel olarak görme kazanabileceği anlamına gelir.
İlk gönüllü, 40 yıl önce kör olmaya başlayan 58 yaşında bir Fransız adamdı. Deney başladığında, ışığı hissedebiliyordu, ancak şekilleri ayırt edemiyordu. Daha kötü olan gözüne, alglerden bir opsin geni taşıyan adeno-ilişkili bir virüs adı verilen zararsız bir virüsün enjeksiyonu yapıldı. Araştırmacılar, hastanın gözündeki ganglion hücrelerinin yeni proteini üretmeye başlaması için birkaç ay bekledi. Daha sonra, bir görüntüden gelen ışığı yükselten ve opsin tarafından algılanan kehribar dalga boyunda retinaya odaklanan özel gözlükler kullanması için onu eğitmeye başladılar.
Birkaç ay içinde, hasta gözlük takarak dışarıda yürürken bir yaya geçidinde beyaz çizgileri görebildiğini bildirdi. Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi ve Paris'teki Vizyon Enstitüsü'nde çalışma lideri olan José-Alain Sahel, basın toplantısında “çok heyecanlı olmasına rağmen belki de bizim kadar değil" dedi.
Daha sonra hasta laboratuvar testlerini geçmeye başladı. Genellikle gözlük olmadan göremediği bir defter veya zımba kutusu gibi beyaz bir masaya yerleştirilmiş karanlık nesneleri bulabiliyor ve dokunabiliyordu. Hasta beyin aktivitesini ölçen elektrot çivili bir kapak taktığında, sinyaller beynin görmeye dahil olan kısmı olan görsel kortekste aktivite gösterdi.
Hasta ayrıca araştırmacılara günlük yaşamının iyileştiğini ekledi. Gözlük takarak, bir tabak veya telefon bulmanın veya mobilya veya kapıyı tespit etmenin daha kolay olduğunu söyledi.
Denemede şu ana kadar tedavi edilen diğer yedi hasta, koronavirüs pandemisi nedeniyle gözlüklerle eğitimi tamamlayamadı. Araştırmacılar, bazılarının gözlüklere yapılan değişiklikler gibi daha ayrıntılı olarak görmelerine yardımcı olabilecek daha yüksek dozlarda viral vektör aldıklarını söylüyor ancak bu gelişmelerin hiçbiri renk görüşüne izin vermiyor.
Denemeye sponsor olan şirket, Gensight Biologics, körlük için optogenetik üzerinde çalışan tek şirket değil. RetroSense Therapeutics 5 yıl önce bir deneme başlattı ancak sonuç bildirmedi. Başka bir şirket olan Bionic Sight, mart ayında bir basın açıklamasında, dört hastanın artık bir sanal gerçeklik setine benzer bir cihaza bakarken “ışığı ve hareketi algılayabileceğini” bildirdi.
Kaynaklar ve İleri Okuma
https://www.sciencemag.org/news/2021/05/blind-man-regains-some-vision-help-light-sensing-algal-protein
Comments