Evrimsel psikoloji, evrimin insan davranışlarındaki etkisini inceleyen bir bilimsel disiplindir; evrimsel biyoloji ve bilişsel psikoloji alanlarını birleştirir. Evrimsel psikologlar, Charles Darwin'in doğal seleksiyon yoluyla evrim kuramına dayanarak, evrimsel biyologların bir organizmanın fiziksel özelliklerini nasıl açıkladıklarına benzer şekilde, insanların duygularını, düşüncelerini ve tepkilerini açıklamaya çalışırlar.
Bu psikolojik yaklaşımın savunucuları, atalarımız sorunlarla yüzleşirken ve onları çözmenin yollarını ararken, bazılarına onlara en başarılı çözümleri bulma ve uygulama yeteneği veren belirli doğuştan içgüdülere ve zekaya sahip olduğunu varsaymaktadır.
Bu özelliklere sahip atalarımız, daha iyi sağlık durumuna veya daha uzun ömre benzer avantajlar elde ettiler ve doğal seleksiyon süreciyle daha fazla yavru dünyaya getirdiler. Evrimsel psikolojiye göre psikolojik avantajlara sahip olan atalarımız, bu davranışsal özellikleri gelecek nesillere aktardı ve bu, daha sonra uyumlu davranışlara sahip olan bir yavru popülasyonu ile sonuçlandı.
Diğer insanların niyetlerini okumak, arkadaş edinmek ya da güven kazanmak gibi psikolojik yeteneklerin bir kişiye hayatı boyunca yardımcı olduğu biliniyor. Evrimsel psikologlar, bu becerilerin beyindeki derin karmaşık sinir devrelerinde kök saldığına ve kalıtsal olduklarına inanıyorlar.
Bu doğuştan gelen davranışsal eğilimler genellikle kültürümüzden, ailemizden ve bireysel faktörlerden gelen girdilerle yumuşatılır, ancak evrimsel psikolojinin ilkesi, altta yatan nöral mekanizmaların evrimsel güçler tarafından şekillendirilmesidir.
Evrimsel Psikoloji ve Davranışsal Beceriler
En temel düzeyde evrimsel psikoloji, dil gibi nispeten basit ve çoğu insan için yaygın olduğunu düşündüğümüz becerileri açıklar.
Tarihin bir noktasında atalarımız, homurdanma ve işaret etmenin ötesinde dil becerilerini geliştirdiler. Karmaşık düşünceleri iletme yeteneği, insanın hayatta kalması için faydalıydı ve sonuç olarak, dil edinme yetenekleri, doğal seleksiyon süreci boyunca gelişti ve ilerledi. Evrimsel psikologlar, gelişmiş dil becerilerinin bir kişinin güvenliğine, hayatta kalmasına ve üremesine katkıda bulunduğunu açıklar. Bununla birlikte, öğrendiğimiz dil veya diller, kültürel girdinin önemini gösteren evimizdeki ve çevremizdeki konuşulan dile bağlıdır.
Evrimsel Süreçte Fobi
Fobiler, mantıksız olan ve bizi tehlikeden korumanın ötesine geçen korkulardır. Örneğin yapılan araştırma çalışmaları, aslanlar ve kaplanlar gibi diğer yırtıcı hayvanlardan ziyade yılanlardan ve örümceklerden korkmamızın daha olası olduğunu gösteriyor.
Konuyu evrimsel bir bakış açısıyla ele alırsak, bunun nedeni yılanların ve örümceklerin tespit edilmesinin daha zor olması olabilir. Örneğin atalarımızın ellerini odun yığınlarına veya aşırı büyümüş çalılara sokmadan önce zehirli yaratıkları dikkatle araması onlara mantıklı geliyordu. Zamanla bu küçük sessiz yaratıkları tanıma ve bunlara hızlı tepki verme yeteneği, birçok insanın içgüdüsel bir insan tepkisi olarak miras aldığı bir özellik haline geldi.
Kaynaklar ve İleri Okuma
1- https://www.verywellmind.com/evolutionary-psychology-2671587
Comments