Toprak, üzerinde yaşanılan her şeyin adeta sessiz bir tanığıdır. Adli vakalarda, adli bilimlerin önem vererek kullandığı araçlardan biri de topraktır. Günümüzde, toprak analizi cezai soruşturmaların önemli bir alanını temsil eder. Jeolojinin birçok alanı, adli soruşturmalarda uluslararası ve ulusal suçlardaki olayları aydınlatmada katkı sağlayan bir araç olarak kullanılmaktadır. Şüpheli bir ölümün araştırılmasında veya bir şüpheli ile bir olay arasındaki bağlantıyı anlamada adli toprak analizine de başvurulmaktadır. Adli olayların aydınlanmasında fiziksel ve sınıfsal delillerin önemi çok büyüktür. Adli bir olayın aydınlatılabilmesi için, delillerin bulunup uygun şekilde toplanarak, güvenli metotlar ile analiz edilmesi gerekir.
Adli olaylarda ve vakalarda, toprak çok önemli sınıfsal bir delildir. Üzerinde yaşadığımız dünyada, tüm adli laboratuvarlarda sık karşılaşılan fiziksel delillerin (kan, ilaçlar, dokümanlar, parmak izleri, saç, sperm vesaire) yanı sıra toprak analizi de çok önemli yer tutmaktadır. Adli vakalarda toprağı delil olarak kullanma çalışmaları ise 1800’lü yılların sonlarında başlamıştır. 1893 tarihinde, adli bilim insanı olan Hans Gross, "Ayakkabıların üzerindeki kir ve toz, bize bu ayakkabıları giyen kişinin en son nerede olduğu hakkında, zahmetli soruşturmalardan daha fazlasını söyleyebilir." ifadesini kullanmıştır.
Türkiye’de ise adli toprak uygulaması ilk kez Adli Tıp Kurumu Başkanlığı bünyesinde Adli Mineraloji Laboratuvarı’nda 2009 yılında başlamış ve bu alanda birçok adli dosya çözülmüştür.
Bir gün 1908 yılında gerçekleşen Margarethe Filbert davasında, bir ayakkabıdan üç farklı toprak tabakasının çıkarıldığı, suçlunun bir gün boyunca izlediği rotayı belirlemek için analiz edildiği ve böylece “analiz edilen toprağın” suçluyu ölüme yol açan olaylar dizisiyle güçlü bir şekilde ilişkilendirdiği kanıtlanmıştır.
Toprağın bir yerden bir yere taşınması, toprağı bir şüpheli veya kurban ile suç mahalli arasındaki bağlantıyı kanıtlamak için değerli kanıtlar haline getirir. Toprak, çeşitli mineralojik, kimyasal, biyolojik ve fiziksel özelliklere sahip karmaşık bir yapıdır. Bu karmaşıklık göz önünde bulundurularak adli bilimler için çeşitli yöntemler geliştirilmiştir.
Adli toprak analistleri tarafından uygulanan modern fiziksel yöntemler, renk ve doku eşleştirme, parçacık boyutu dağılım analizi, yoğunluk gradyan ölçümü, mineral tanımlamayı içermektedir. Adli olay yerlerinde jeolojik malzemelerden (inorganik ve organik kökenli) ayrıntılı numune alınır ve kanıt niteliğinde alınan jeolojik malzemeler laboratuvarlarda farklı yöntemlerle analiz edilir. Makroskobik ve mikroskobik incelemeler, mikrobiyolojik analiz, entomolojik analiz ve biyolojik analiz adli tıpta yararlanılan toprak analizleridir. Tecavüz, hırsızlık, cinayet, trafik kazaları (çarpıp kaçma) ve daha birçok adli olayda toprak analizine başvurulmaktadır.
Kaynaklar ve İleri Okuma
1- Bull, P. A., Parker, A. & Morgan, R. M. (2006). The Forensic Analysis of Soils and Sediment Taken From the Cast of a Footprint.
2- Forensic Science International, 162(1-3), 6-12. Murray, R. C. (2012). Forensic Examination of Soils, Forensic Chemistry Handbook, 109-130.
Comments