Allopatrik Türleşme ve Örnekleri

Allopatrik türleşme, coğrafi değişiklikler nedeniyle aynı türden iki popülasyonun birbirinden izole edilmesiyle meydana gelen türleşmedir. Türleşme, popülasyonların farklı türlere dönüştüğü aşamalı bir süreçtir. Bir türün kendisi, kendi aralarında çiftleşebilen bir popülasyon olarak tanımlanır, bu nedenle türleşme sırasında bir popülasyonun üyeleri, artık birbirleriyle üreyemeyen iki veya daha fazla farklı popülasyon oluşturur.

Allopatrik Türleşmenin Adımları

1. Coğrafi bir değişiklik, bir popülasyonun üyelerini birden fazla gruba ayırır. Bu tür değişiklikler, örneğin yeni bir dağ silsilesi ya da yeni su yolunun oluşumunu veya yeni kanyonların gelişimini içerebilir. Ayrıca inşaat mühendisliği, tarım ve kirlilik gibi insan faaliyetleri yaşanabilir çevreler üzerinde etki yapabilir ve nüfusun bazı üyelerinin göç etmesine neden olabilir.

2. Zamanla farklı popülasyonlarda farklı gen mutasyonları oluşur ve birikir. Genlerin farklı varyasyonları, iki popülasyon arasında farklı özelliklere yol açabilir.

3. Popülasyonlar o kadar farklı hale gelir ki, farklı popülasyonların üyeleri aynı anda aynı habitatta olsalar bile artık birbirleriyle üreyemezler. İşte bu durumda, allopatrik türleşme meydana gelmiştir.

Yukarıdaki diyagram, popülasyonun zorla ayrıldığı ve iki gruba farklı bir diyetle beslendiği meyve sinekleri üzerinde yapılan bir deneyi temsil etmektedir. Birçok nesilden sonra sinekler farklı görünüyordu ve kendi gruplarından sineklerle çiftleşmeyi tercih ediyorlardı. Bu iki popülasyon uzun süre farklılaşmaya devam ederse, allopatrik türleşme yoluyla iki farklı tür haline gelebilirler.

Allopatrik Türleşme Örnekleri

Darwin'in İspinozları

Allopatrik türleşmenin önemli bir örneği, Charles Darwin'in incelediği Galapagos ispinozlarında meydana gelmiştir. Galapagos adalarında her biri farklı görünen yaklaşık 15 farklı ispinoz türü vardır ve böcekler, tohumlar ve çiçekler gibi farklı türde yiyecekleri yemek için özel gagaları vardır. Bu ispinozların tümü, farklı adalara göç etmiş olması gereken ortak bir ata türünden gelmektedir. Adalarda popülasyonlar kurulduktan sonra birbirlerinden izole olmuşlardır ve farklı mutasyonlar ortaya çıkmıştır. Kuşların bulundukları ortamda en başarılı olmalarına neden olan mutasyonlar, zamanla daha yaygın hale gelerek birçok farklı tür oluşmuştur. Nispeten hızlı bir jeolojik zaman çerçevesinde tek bir ortak atadan birçok yeni tür ortaya çıktığında buna adaptif radyasyon denmektedir.

Büyük Kanyon Sincapları

Büyük Kanyon oluştuğunda, bölgede yaşayan sincaplar arasında doğal bir bariyer oluşturmuştur. Yaklaşık 10.000 yıl önce sincap popülasyonu bu coğrafi değişimle birbirinden ayrılmış ve artık aynı bölgede yaşayamaz hale gelmiştir. Binlerce yıl boyunca, bölünmüş sincap popülasyonları iki farklı tür haline gelmiştir.

Kaibab sincapları kanyonun kuzey kenarında yaşar ve küçük bir menzile sahipken, Abert sincapları güney kenarında yaşar ve çok daha geniş bir aralıkta yaşar. Bu iki türün üyeleri benzer bir boyuta, şekle ve diyete ve hafif renk farklılıklarına sahiptir, ancak artık birbirleriyle temas halinde değildirler ve ayrılmaları sırasında o kadar farklı hale geldiler ki artık ayrı türler oldular.

Kaynaklar ve İleri Okuma

1. https://biologydictionary.net/allopatric-speciation/