Bilim İnsanları Obeziteye Neden Olan 14 Gen Keşfetti

Obeziteyi tedavi etmek için ilaç geliştirme çabalarında umut verici haberler: Virginia Üniversitesi’nden bilim insanları, kilo alımına neden olabilecek 14 ve kilo alımını engelleyebilecek üç gen belirlediler. Bulgular, Amerikalı yetişkinlerin %40'ından fazlasını etkileyen bir sağlık sorunuyla mücadeleye yönelik tedavilerin önünü açıyor.

"Obezite ve diğer hastalıklardan muzdarip bireylerde ortaya çıkma olasılığı daha yüksek olan yüzlerce gen varyantını biliyoruz. Ancak 'ortaya çıkma olasılığı daha yüksek' hastalığa neden olmak anlamına gelmez. Bu belirsizlik obeziteyi tedavi etmek ya da tedavi hedefleri belirlemek için önemli bir engeldir. Bu engeli aşmak amacıyla, obezitede nedensel bir rol oynayan yüzlerce geni aynı anda test etmek üzere otomatik bir boru hattı geliştirdik. İlk deney turumuz, obeziteye neden olan bir düzineden fazla gen ve obeziteyi önleyen üç gen ortaya çıkardı.” diyor Robert M. Berne Kardiyovasküler Araştırma Merkezi'nden Eyleen O'Rourke. "Yaklaşımımızın ve ortaya çıkardığımız yeni genlerin obezite yükünü azaltmak için tedavilerin gelişimini hızlandıracağını tahmin ediyoruz."

Obezite ve Genlerimiz

O'rourke'un yeni araştırması obezite, diyet ve DNA'mızın karmaşık kesişimlerine ışık tutmaya yardımcı oluyor. Obezite, büyük ölçüde şeker ve fruktozlu mısır şurubu yüklü yüksek kalorili diyetler tarafından yönlendirilen bir salgın haline gelmiştir. Giderek artan hareketsiz yaşam tarzları da büyük bir rol oynamaktadır. Ancak genlerimiz, yağ depolanmasını düzenleyen ve vücudumuzun yiyecekleri yakıt olarak ne kadar iyi yaktığını etkileyen önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, aşırı yiyecekleri yağa dönüştüren genleri belirleyebilirsek, onları ilaçlarla etkisiz hale getirmeye ve aşırı yemeyi obeziteden ayırmaya çalışabiliriz.

Bilim insanları obezite ile ilişkili yüzlerce gen tanımladılar. Buradaki zorluk, kilo alımını doğrudan teşvik ederek veya önlemeye yardımcı olarak hangi genlerin nedensel rol oynadığını belirlemektir. Buğdayı samandan ayırmak için o'Rourke ve ekibi C. elegans olarak bilinen solucanlara yöneldiler. Bu küçük solucanlar çürüyen bitki örtüsünde yaşamayı ve mikroplarla ziyafet çekmeyi severler. Bununla birlikte, genlerimizin %70'inden fazlasını paylaşırlar ve insanlar gibi aşırı miktarda şekerle beslenirlerse obez olurlar.

PLOS Genetics bilimsel dergisinde yayınlanan yeni çalışmada o'Rourke ve ark, hangi genlerin aslında obeziteye neden olduğunu veya önlediğini tanımlamak amacıyla, insanlarda obezite ile ilişkili 293 geni taramak için solucanları kullandılar. Bunu bir solucan obezite modeli geliştirerek, bazılarını düzenli bir diyetle ve bazılarını yüksek fruktozlu bir diyetle besleyerek yaptılar.

Otomasyona ve denetimli makine öğrenimi destekli testlere bağlanan bu obezite modeli, obeziteye neden olan 14 geni ve bunu önlemeye yardımcı olan üç geni tanımlamalarına izin verdi. Cazip bir şekilde, solucanların obez olmasını engelleyen üç genin, daha uzun yaşamalarına ve daha iyi nöro-lokomotor fonksiyona sahip olmalarına yol açtığını buldular. Bunlar tam olarak ilaç geliştiricilerin obezite karşıtı ilaçlardan elde etmeyi umdukları faydalardır.

Elbette bu konuda daha fazla çalışılması gerekiyor. Ancak araştırmacılar göstergelerin cesaret verici olduğunu söylüyor. Örneğin, laboratuvar farelerinde genlerden birinin etkisinin bloke edilmesi kilo alımını önledi, insülin duyarlılığını arttırdı ve kan şekeri seviyelerini düşürdü. Araştırmalar bu sonuçların, insanlarda da geçerli olacağına işaret ediyor.

Kaynaklar ve İleri Okuma

1. https://www.sciencedaily.com/releases/2021/10/211001100432.htm

2. Wenfan Ke, Jordan N. Reed, Chenyu Yang, Noel Higgason, Leila Rayyan, Carolina Wählby, Anne E. Carpenter, Mete Civelek, Eyleen J. O’Rourke. Genes in human obesity loci are causal obesity genes in C. elegans. PLOS Genetics, 2021; 17 (9): e1009736 DOI: 10.1371/journal.pgen.1009736