CROHN HASTALIĞI VE TIBBİ BESLENME TEDAVİSİ

CROHN HASTALIĞI

Crohn hastalığı, ağızdan anüse kadar gastrointestinal sistemin herhangi bir bölümünü etkileyebilen kronik İnflamatuar bağırsak hastalığıdır. Ancak en çok ileum, kolon ve perine tutulur. Transmural granülomatöz enflamasyon ile karakterizedir. Etiyoloji bilinmemekle birlikte, Crohn hastalığının çoklu genetik ve çevresel faktörlerin karmaşık bir etkileşiminden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Dünya çapında artan insidansı vardır. Crohn hastalığı, genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve değişen bağırsak mikrobiyotası arasındaki karmaşık etkileşimden kaynaklanabilir ve bu da düzensiz doğuştan gelen ve uyarlanabilir bağışıklık tepkilerine yol açar.

İshal, karın ağrısı, yorgunluk, kilo kaybı ve ateş Crohn hastalığının ayırt edici özellikleridir. Ekstra-gastrointestinal belirtiler eklemleri, cildi, gözleri ve karaciğeri içerebilir.

Hastalığın yaygınlığının ve komplikasyonlar için prognostik faktörlerin değerlendirilmesi, terapötik kararlara rehberlik etmek için çok önemlidir.

Crohn hastalığının etiyolojisinde diyet önemlidir, özellikle artan hastalık insidansının yeme alışkanlıklarındaki değişikliklere ve gıda endüstrileşmesine paralel olduğu ülkelerde. Bazı besinler ve gıda katkı maddeleri, Crohn hastalığı riskleri ile ilişkilendirilmiştir. Sonuç olarak, son çalışmalar bu gıda bileşenlerinin Crohn hastalığı yönetimine dahil edilmesini veya hariç tutulmasını savunmuştur.

CROHN HASTALIĞINDA DİYETİN ROLÜ

İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBD) insidansı, daha az sebze ve lif içeren, yüksek protein ve yağ ve aşırı şeker alımı ile karakterize olan Batılılaşmış diyetlerin artışına paralel olarak Batı’da ve gelişmekte olan ülkelerde sürekli olarak artmaktadır.

Crohn hastalığı için beslenme stratejileri birincil veya yardımcı tedaviler olarak araştırılmıştır. Özel enteral beslenme, Crohn hastalığında remisyon indüksiyonunda etkilidir ve çocuklar için birinci basamak tedavi olarak önerilmektedir. Diyet stratejileri, proinflamatuar veya antiinflamatuar olan tüketilen besinlerin oranını ayarlamaya odaklanır. Diyet takviyeleri ile tedaviler, tek tek takviyelerin (örn. Kurkumin, omega-3 yağ asitleri, D vitamini) antiinflamatuar etkilerine veya bunların bağırsak mikrobiyomu üzerindeki olumlu etkilerine (örn. Prebiyotikler, probiyotikler) odaklanır.

Diğer hastalıklarda olduğu gibi Crohn hastalığının tıbbi beslenme tedavisi muhakkak diyetisyen kontrolünde belirlenmeli ve uygulanması gerekmektedir.

ENTERAL BESLENME NEDİR?

Enteral beslenme, bir kişinin günlük kalori alımının GI yolu kullanılarak sıvı diyet yoluyla verildiği bir beslenme yöntemidir. Enteral beslenme ağız yoluyla veya tüple beslenme yoluyla verilebilir, burada sıvı yemi vermek için burun veya karından mideye bir tüp yerleştirilir. Enteral beslenme, Crohn hastalığı hastaları için bir beslenme terapisi şeklidir. Enteral beslenmenin iltihabı etkileyebileceği mekanizma bilinmemektedir ve üzerinde çalışılmaktadır. Enteral beslenme, temel ve temel olmayan (yarı element ve polimerik) diyetler olarak sınıflandırılabilir. Temel diyetler amino asitler (organik bileşikler), yağlar, şekerler, vitaminler ve minerallerden oluşur. Elementel diyetler kolayca emilir ve sindirilir. Elementel olmayan diyetler, oligopeptide (2 ila 20 amino asitten oluşan organik bileşikler) veya tam protein kaynaklarına dayanır. Temel olmayan diyetler, besinleri güçlük çekmeden sindirebilen ve emebilen insanlar için en iyisidir.

ÇİNKO

Crohn hastalığı, azalmış çinko emilimi ve artmış ekzojen kayıp ile sonuçlanır. Vücudun çinkoyu depolamak için özel bir sistemi yoktur. Crohn hastalığı olan bireylerde hücre içi patojenlerin öldürülmesiyle ilgili geniş bir mekanizma yelpazesini etkileyen çinko eksikliği bozukluğu vardır. Çinko eksikliğinin başlıca fonksiyonel sonuçları arasında iştahsızlık, ishal ve bozulmuş immünolojik tepkidir.

SELENYUM

Selenyum, bağışıklık sistemi içindeki selenositin proteinlerinin önemli bir bileşenidir. Selenyum bağımlı glutatyon peroksidazlar, nötrofilleri oksijenden türetilmiş radikallerden korur ve hücre dışı boşlukta bir antioksidaz görevi görür. E vitamini eksikliği sıklıkla selenyum eksikliği olan hayvanlarda eşzamanlı olarak mevcuttur . Selenyum eksikliği, proinflamatuar bileşiklerin etkisini kolaylaştırarak gastrointestinal mukozanın bütünlüğünü zayıflatır.

D VİTAMİNİ

Crohn hastalığında, agresif D vitamini takviyesinin ardından semptomların gerçek geçici remisyona doğru düzeldiği gözlenmiştir.

D vitamini, Crohn hastalığı’daki bakteri toplulukları üzerinde spesifik bir etkiye sahiptir. D vitamini uygulaması, bağırsak bakteriyel kompozisyonunu modüle ederek ve ayrıca potansiyel faydalı bakteri suşlarının bolluğunu artırarak Crohn hastalığı 'da olumlu bir etkiye sahip olabilir.

C VE E VİTAMİNLERİ

C vitamini, oksitlenmiş formundan E vitaminini yeniden oluşturur. Yağda çözünen antioksidan E vitamini, yalnızca hücre zarlarının bütünlüğünü korumakla kalmaz, aynı zamanda hücre aracılı bağışıklığı faydalı bir şekilde etkileyen diğer besin elementleriyle sinerjik olarak işlev görür. E vitamininin kurtarılması selenyumun bağışıklık fonksiyonlarını etkiler ve bu da bakır ve çinko kullanımı üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Vücudun C Vitamini depolamak için özel bir sistemi yoktur.

AKDENİZ DİYETİ

Akdeniz diyetine uyum, Crohn hastalığı olan hastalarında yaşam kalitesinin iyileşmesi ile ilişkilidir. Akdeniz diyetine daha yüksek uyum, Crohn hastalığı olan hastalarda yaşam kalitesini iyileştirmek ve hastalık aktivitesini azaltmak için önemli olabilir.

DÜŞÜK FODMAP DİYETİ

FODMAP diyetinin mantığı, zayıf bir şekilde emilen karbonhidratların (fermente olabilen oligo-, di- ve mono-sakaritler ve polioller, FODMAP'ler) bağırsakta aşırı bakteri çoğalması, azalmış bir bağırsak bariyeri ve ikincil mukozal inflamasyon ile sonuçlanmasıdır.

Düşük FODMAP diyetinin IBS'li hastalarda büyük etkisi olmuştur. Crohn hastalığında früktoza, laktoza daha fazla maruz kalması, bunların ozmotik ve fermentatif etkilerinden semptomları indükleme potansiyeli daha yüksektir. Crohn hastalığı olan hastalarda FODMAP alımını düşürmenin gastrointestinal semptomlar üzerindeki etkisi vardır.

Yapılan bir araştırmada; 3 ay süreyle düşük FODMAP diyeti uygulayan (diyetisyen kontrolünde) Crohn hastalarında, bağırsak semptomlarında klinik olarak iyileşme, abdominal semptomlar, karın ağrısı, şişkinlik ishal gibi semptomlarda düzelme olduğu görülmüştür.

Yakın zamanda yapılan bir diğer çalışmada ise, diyetisyen kontrolünde 6 hafta boyunca uygulanan düşük FODMAP diyetinin, dışkı kıvamında iyileşme olduğunu göstermektedir. Fakat hareketsiz Crohn hastası olan bireylerde düşük FODMAP diyetinin riskleri vardır. Mutlaka diyetisyen kontrolünde uygulanması gerekmektedir.

KAYNAKÇA

Akobeng, A. K., Zhang, D., Gordon, M., & MacDonald, J. K. (2018). Enteral nutrition for maintenance of remission in Crohn's disease. The Cochrane database of systematic reviews,. doi:10.1002/14651858

F., R. (2016). Role of Diet in Inflammatory Bowel Disease. Annals of Nutrition and Metabolism.

Gıbson, P. (2017). Use of the low‐FODMAP diet in inflammatory bowel disease. J Gastroenterol Hepatol.

Hart, A., & Ng, S. (2015). Crohn's disease. Medicine.

Khabbaz, R. (2017). Rima Khabbaz. National Center for Emerging and Zoonotic Infectious Diseases.

Limketkai BN, Wolf A, & AM., P. (2018). Nutritional Interventions in the Patient with Inflammatory Bowel Disease. Gastroenterol Clin North Am.

Mak, W. Y., Hart, A., & Ng, S. (2019). Crohn's disease. Medicine. doi:47. 10.1016/j.mpmed.2019.03.007.

Papada, E., Amerikanou, C., Forbes, A., & Kaliora, & C., A. (2020). Adherence to Mediterranean diet in Crohn's disease. European journal of nutrition.

Sandall, A., Cox, S., Lindsay, J., Rossi, M., & Whelan, K. (2020). Food additive emulsifier restriction is feasible in people with Crohn's disease. Proceedings of the Nutrition Society.

Schäffler H, Herlemann DP, Klinitzke P, Berlin P, Kreikemeyer B, Jaster R, & G., L. (2018). Vitamin D administration leads to a shift of the intestinal bacterial composition in Crohn's disease patients, but not in healthy controls. J Dig Dis.

Torres, J., Mehandru, S., Colombel, J.-F., & Peyrin-Biroulet, L. (2016). Crohn's disease. The Lancet.

Veauthier, B., & Hornecker, J. R. (2018). Crohn's Disease: Diagnosis and Management. American family physician, 661–669.

volos, V., Hansen, R., Nichols, B., Quince, C., Ijaz, U. Z., Papadopoulou, R. T., . . . Milling. (2019). reatment of Active Crohn's Disease With an Ordinary Food-based Diet That Replicates Exclusive Enteral Nutrition. Gastroenterology.