Jüpiter'in “Enerji Krizinin” Ardındaki Sır

Nature'da yayınlanan yeni araştırma, Jüpiter'in onlarca yıldır gökbilimcileri şaşırtan “enerji krizinin” çözümünü ortaya çıkardı. Leicester Üniversitesi'ndeki uzay bilimciler, Jüpiter'in atmosferik ısınmasının ardındaki mekanizmayı ortaya çıkarmak için Japon Uzay Ajansı (JAXA), Boston Üniversitesi, NASA'nın Goddard Uzay Uçuş Merkezi ve Ulusal Bilgi ve İletişim Teknolojileri Enstitüsü'nden (NICT) meslektaşlarıyla birlikte çalıştı.

Hawai'deki Keck Gözlemevi'nden gelen verileri kullanarak gökbilimciler, gaz devinin üst atmosferinin en ayrıntılı küresel haritasını oluşturdular ve ilk kez Jüpiter'in güçlü auroralarının gezegen çapında ısıtma sağlamaktan sorumlu olduğunu doğruladılar.

"Keck teleskopunu kullanarak olağanüstü detaylara sahip sıcaklık haritaları ürettik. Önceki çalışmalardan beklendiği gibi, sıcaklıkların aurora içinde çok yüksek başladığını gördük, ancak şimdi Jüpiter'in aurora'sının, gezegenin alanının %10'undan daha azını almasına rağmen, her şeyi ısıtıyor gibi göründüğünü gözlemleyebiliriz.” diyor JAXA'DA bir araştırmacı ve araştırma makalesinin baş yazarı Dr. James O'donoghue.

"Güneş sistemimizdeki her dev gezegenin tepesindeki ince atmosferde çok uzun süredir devam eden bir bulmaca var. Son 50 yılda her Jüpiter uzay görevinde, ekvator sıcaklıklarını sürekli çok yüksek olarak ölçtük. Bu "enerji krizi" uzun süredir devam eden bir sorun oldu. Bu makale Jüpiter'de ekvatoral ısınmanın doğrudan auroral ısınma ile ilişkili olduğunu nasıl bulduğumuzu anlatıyor." diye ekliyor Leicester Üniversitesi Fizik ve Astronomi Okulu'ndan Dr. Tom Stallard.

Auroralar, yüklü parçacıklar bir gezegenin manyetik alanına yakalandığında ortaya çıkar. Bunlar alan çizgileri boyunca gezegenin manyetik kutuplarına doğru sarılır, ışık ve enerjiyi serbest bırakmak için atmosferdeki atomlara ve moleküllere çarpar.

Dünya'da bu, Aurora Borealis ve Australis'i oluşturan karakteristik ışık gösterisine yol açar. Jüpiter'de ise Jüpiter'in volkanik uydusu Io'dan yayılan malzeme, Güneş sistemindeki en güçlü auroraya ve gezegenin kutup bölgelerinde muazzam ısınmaya yol açar. Bu yeni bulgular, hızlı değişen auroraların bu kutup akışına karşı enerji dalgalarını harekete geçirebileceğini ve ısının ekvatora ulaşmasına izin verebileceğini göstermektedir.

Kaynaklar ve İleri Okuma

1. https://www.sciencedaily.com/releases/2021/08/210804123339.htm

2. J. O’Donoghue, L. Moore, T. Bhakyapaibul, H. Melin, T. Stallard, J. E. P. Connerney, C. Tao. Global upper-atmospheric heating on Jupiter by the polar aurorae. Nature, 2021; 596 (7870): 54 DOI: 10.1038/s41586-021-03706-w