Tik Bozukluğu Hastalığı: Tourette Sendromu

Tikiniz var mı? Tikle bağdaşlaşmış en büyük örneklerden biri şeftalidir. Peki şeftali gördüğünüzde ve hatta ismini dahi duyduğunuzda istemsiz hareketler yapıp garip sesler çıkarıyor musunuz? Aslında bu tür tikler sizin yaşamınızı ciddi boyutta etkilememekle birlikte, bazı tik bozukluğu hastalıkları ciddi sorunlar yaratabilir. Örneğin yemek yaparken ununuzu mutfağın her yerine istemsizce saçtığınızı düşünün. Veya karşınızdaki kişiye istemeden tokat attığınızı… Kesinlikle katlanmaz olurdu. Tourette Sendromu, tam da böyleciddi sorunlar yaratan tik bozukluğu hastalıklarından biridir. Hadi gelin Tourette Sendromu’nu yakından tanıyalım.

Tourette Sendromu bir tür tik bozukluğu hastalığıdır, her tik bozukluğu Tourette değildir. Tikler istemsiz, tekrarlayan hareketler ve seslendirmelerdir. İki tik grubuyla ilişkilendirilmiştir. Bunlar hareket tikleri ve ses tikleridir. Yüzdeki mimik hareketlerinin istemsizce tekrar edilmesi, ani oturup kalkmalar, ani darbeler (kafasını sert yerlere çarpmak veya karşısındaki kişiye tokat atmak vb.), göz kırpma, göz devirme gibi tikler hareket tiklerine örnek olarak verilebilir. Burun çekme, ıslık çalma, hayvan sesleri çıkrma, boğaz temizleme, çeşitli siren sesleri veya alarm seslerini art arda istemsizce tekrar etme durumları ise ses tiklerinin örnekleridir. Tourette Sendromu’na az da olsa hakim olduğumuza göre; bu hastalığın nedenlerine, görülme sıklığına, semptomlarına ve tedavi sürecine daha yakından değinelim.

Tourette Sendromu Nedenleri ve Görülme Sıklığı

Tourette Sendromu’nun nedeni henüz tam olarak bilinememekle birlikte, beynin motor hareketlerin düzenlendiği bazal ganglion adı verilen bölümünde gerçekleşen ve nörokimyasal düzensizlik nedeniyle ortaya çıkan bir hastalık olduğu düşünülmektedir.Çeşitli araştırmalar sonucu Tourette Sendromu’nun kalıtsal nitelikte bir hastalık olduğu ortaya konulmuştur ve bu araştırmalarda hastalığa neden olan tek bir gen değil, birçok genin olduğu keşfedilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık 100.000 civarında Tourette Sendromu’na sahip birey olduğu düşünülmektedir. Türkiye’de ise 10.000 kişide 4-5 kişiyi etkileyen bu hastalık, çoğunlukla erkeklerde görülür.

Semptomlar

Daha önce de bahsedildiği gibi iki tür tik vardır. Bunlar hareket ve ses tikleridir. Motor tikleri hareketi içerir. Bunlar:

• Kol veya kafa sallamak

• Göz kırpmak

• Değişik yüz ifadeleri yapmak

• Ağız seğirmesi

• Omuz silkmek

Vokal tikler ise şunları içerir:

• Hayvan sesleri çıkarmak (havlamak vs.) veya bağırmak

• Boğaz temizlemek

• Öksürmek

• Homurdanmak

• Başkasının söylediklerini tekrarlamak

• Koklamak

• Küfür etmek

Tedavi Süreci

Bazı tikler kompleks/karmaşık olduğu gibi basit de olabilir ve herhangi bir tedavi gerektirmeden kendiliğinden düzelebilir. Ancak eğer tikler hayatı olumsuz etkileyecek düzeydeyse tedavi edilmelidir. Bu tedavi kişinin yaşına, tiklerinin şiddetine ve hayatını olumsuz yönde etkilemesine bağlı olarak belirlenebilir. Eğer daha kolay olduğu düşünülüyorsa, hastanın bir hobi edinmesi ve onunla ilgilenmesi istenebilir. Ancak hastalığın şiddeti büyükse bu tür davranışsal tedavi yöntemleri yetersiz kalabilir ve bu yüzden ilaç tedavisi gerekebilir. Aynı zamanda hastalığın erken teşhisi özellikle çocukluk çağındaki kişilerde çok önemlidir. Arkadaşları tarafından dışlanma ve alay durumu, Tourette Sendromu zaten yeterli değilmiş gibi çocukların acımasızlıklarıyla birleştiğinde psikolojik izler de bırakabilir, bu durum da tedaviyi zorlaştırabilir.

Kaynaklar ve İleri Okuma

1. https://www.medicalpark.com.tr/tourette-sendromu/hg-2483

2. https://www.webmd.com/brain/tourettes-syndrome#1

3. https://www.instagram.com/reel/CPRIcFsARQU/?utm_medium=copy_link