Dopamini Kasıtlı Olarak Kontrol Etmek Mümkün Mü?

Kredi: © Andrea Danti / stock.adobe.com

Dopamin olarak bilinen nörolojik haberci; bir dondurma kamyonunun yaklaştığını duymanın ya da kaliteli bir şarabı yudumlamanın yarattığı heyecandan sorumlu, beynin ödül ve zevkle ilgili "iyi hissetme" kimyasalı olarak tanımlanmaktadır.

Beyin hücreleri arasında sinyal taşıyan her yerde bulunan bir nörotransmitter olan dopamin, birçok işlevi arasında bilişsel işlemenin birçok yönüne dahil olur. Kimyasal haberci daha öncesinde, dış ipuçları veya "deterministik" sinyaller açısından kapsamlı bir şekilde incelenmiştir. Bunun yerine, California San Diego Üniversitesi araştırmacıları yakın zamanda dopaminin spontane dürtüleriyle ilgili daha az anlaşılan yönleri araştırmaya koyuldular. 23 Temmuz'da Current Biology dergisinde yayınlanan sonuçları, farelerin bu rastgele dopamin darbelerini isteyerek manipüle edebildiğini gösterdi.

UC San Diego yüksek lisans öğrencisi Conrad Foo, yalnızca zevkli veya ödül temelli beklentilerle sunulduğunda ortaya çıkmak yerine, farelerdeki neokorteksin dakikada yaklaşık bir kez meydana gelen öngörülemeyen dopamin dürtüleriyle dolup taştığını keşfeden araştırmaya öncülük etti.

UC San Diego'daki (Fizik ve Nörobiyoloji Bölümü) ve New York'taki Sina Dağı'ndaki Icahn Tıp Fakültesi'ndeki meslektaşlarıyla birlikte çalışan Foo, farelerin laboratuarda moleküler ve optik görüntüleme teknikleriyle belgelenen bu dürtülerinin gerçekleştiğinin farkında olup olmadıklarını araştırdı. Araştırmacılar, bir koşu bandındaki farelerin, doğaçlama dopamin sinyallerini kontrol edebildiklerini gösterdikleri takdirde bir ödül aldıkları bir geri bildirim planı geliştirdiler. Veriler, farelerin sadece bu dopamin dürtülerinin farkında olduklarını değil, aynı zamanda sonuçların bir kısmını öngörmeyi ve istemli olarak hareket etmeyi öğrendiklerini doğruladı.

Araştırmacılar makalede, "Kritik olarak, fareler bir ödül almadan önce (dopamin) dürtüleri güvenilir bir şekilde ortaya çıkarmayı öğrendiler. Ödül kaldırıldığında bu etkiler tersine döndü. Spontan dopamin uyarılarının davranışsal planlamada göze çarpan bir bilişsel olay olarak hizmet edebileceğini varsayıyoruz." diyor.

Araştırmacılar, çalışmanın dopamin ve beyin dinamikleri çalışmasında yeni bir boyut açtığını söylüyor ve dopamini kontrol etme çabalarında, dopaminin motor davranışı başlatmaktan ziyade canlandırıyor gibi göründüğünü açıklıyorlar.

Fizik Bölümü'nde profesör olan kıdemli ortak yazar David Kleinfeld, "Bu, harika bir meslektaş grubunun entelektüel desteğine sahip yetenekli ve meraklı bir yüksek lisans öğrencisi tarafından tesadüfen bir bulgu olarak başladı. Sonuç olarak, orijinal çalışmayı genişletmek ve elbette iddiaları doğrulamak için kontrol deneyleri yapmak için uzun günler harcadık. Bunlar, mevcut sonuçlara yol açtı." diye belirtti.

Kaynaklar ve İleri Okuma

1. https://www.sciencedaily.com/releases/2021/07/210723121512.htm

2. Conrad Foo, Adrian Lozada, Johnatan Aljadeff, Yulong Li, Jing W. Wang, Paul A. Slesinger, David Kleinfeld. Reinforcement learning links spontaneous cortical dopamine impulses to reward. Current Biology, 2021; DOI: 10.1016/j.cub.2021.06.069