Neden Unuturuz?

Kendinizi hafızanızın neden bu kadar kötü olduğunu merak ederken bulabilirsiniz. Unutmak hayatın bir parçasıdır ve insanlar şaşırtıcı derecede hızlı unuturlar. Araştırmalar, bilgilerin yaklaşık %56'sının bir saat içinde, %66'sının bir gün sonra ve %75'inin altı gün sonra unutulduğunu bulmuştur. Gerçek şu ki, beyin etkileyici becerilere sahipken, ayrıntıları saklama ve hatırlama kapasitesi sınırlıdır. Bir şeyleri unutmamızın birkaç farklı yolu ve nedeni vardır.

Hiç hafızanızdan bir bilgi parçasının kaybolduğunu hissettiniz mi? Ya da belki orada olduğunu biliyorsunuz ama onu bulamıyor gibisinizdir. Bir anıyı geri getirememe, unutmanın en yaygın nedenlerinden biridir. Öyleyse neden çoğu zaman hafızadan bilgi alamıyoruz? Bu hafızadan bilgi alma başarısızlığının olası bir açıklaması, çürüme teorisi olarak bilinir.

Bu teoriye göre, her yeni hatıra oluşturulduğunda bir hafıza izi oluşur. Çürüme teorisi, zamanla bu hafıza izlerinin solmaya ve kaybolmaya başladığını öne sürmektedir. Bilgi alınmazsa ve prova edilmezse, sonunda kaybolacaktır. Araştırmalar ayrıca beynin kullanılmayan hatıraları aktif olarak budadığını, bu işlemin aktif unutma olarak bilinen bir süreç olduğunu ileri sürmektedir. Anılar biriktikçe, geri getirilmeyenler sonunda kaybolacaktır.

Bazen insanlar, girişim olarak bilinen bir fenomen nedeniyle de unuturlar. Bazı anılar birbirleriyle rekabet eder ve diğer anılarla etkileşime girer. Bilgi, daha önce bellekte saklanan diğer bilgilere çok benzer olduğunda, o bilgiyi unutmak daha olasıdır.

Bazen bir şeyi hatırlama eylemi diğer şeylerin de unutulmasına neden olabilir. Araştırmalar, hafızadan bazı bilgilerin alınmasının, hatırlama kaynaklı unutmaya yol açabileceğini düşündürmektedir. Bu durum, özellikle bellek alma ipuçları çok benzer olduğunda yaygındır.

Bazı durumlarda ise bilgiyi kaybetmenin unutmakla daha az ilgisi vardır ve daha çok, ilk etapta onu asla uzun süreli belleğe dönüştürmediği gerçeğiyle ilgilidir. Kodlama hataları bazen bilgilerin uzun süreli belleğe girmesini engeller.

Klasik bir deneyde, araştırmacılar katılımcılardan bir grup yanlış kuruş çiziminden doğru ABD kuruşunu tanımlamalarını istedi. İnsanlar bu gündelik nesneye aşina olsalar da, önemli ayrıntıları tespit edebilmekte şaşırtıcı derecede kötüydüler.

Bunun nedeni, uzun süreli belleğinize sadece pennileri diğer madeni paralardan ayırt etmek için gerekli detayların kodlanmış olmasıdır. Bir kuruşun belirlenmesi, madeni para üzerinde bulunan resmin veya kelimelerin tam olarak bilinmesini gerektirmez. Bu bilgiye gerçekten ihtiyaç duyulmadığından, çoğu insan onu asla ezberlemez ve hafızaya almaz.

Anılar da basitleşme eğilimindedir. Bir şeyin genel özünü hatırlıyor olsanız da, birçok ayrıntıyı unutmanız muhtemeldir. Bu aslında gelecekte hatırlamanız gereken önemli şeyleri verimli bir şekilde saklamanıza izin veren uyarlanabilir bir işlevdir.

Unutmak Nasıl En Aza İndirilir?

Bazı unutmalar kaçınılmaz olsa da, önemli bilgileri hafızanıza yerleştirmek için yapabileceğiniz bazı şeyler var. Unutkanlığı azaltmaya yardımcı olabilecek bazı uygulamalar şunlardır:

Egzersiz: Araştırmalar, egzersizin hafıza işlevinde hızlı gelişmelere yol açabileceğini öne sürmektedir. Bu avantajı elde etmek için koşu bandında veya spor salonunda saatler harcamanıza gerek yok. Sonuçlar, kısa, çok hafif egzersizin hafıza işlevinde hızlı gelişmelere yol açtığını gösteriyor.

Bol bol uyuyun: Yeterli uyku hem fiziksel hem de zihinsel sağlık için gereklidir. Uyku ihtiyaçları değişiklik gösterebilse de yetişkinler için tipik öneri gecelik yedi ila dokuz saattir.

Bilgiyi prova edin: Bazen bir şeyi hafızaya almanın ve unutulma şansını azaltmanın en iyi yolu prova yapmaktır. Bilgiyi hafızaya kaydedene kadar tekrar tekrar gözden geçirin.

Yazın: Her şey başarısız olduğunda, daha sonra başvurabilmeniz için önemli bilgileri yazın. Bazı durumlarda yazmak, aslında daha sonra hatırlamanıza yardımcı olabilir.

Unutmak önlenebilecek bir şey olmasa da nedenlerini anlamak faydalı olabilir. Bazı durumlarda, bilgi ve deneyimleri hatırlamakta neden zorlandığınızı bir dizi faktör etkileyebilir. Unutmayı etkileyen bazı faktörleri anlamak, hafıza geliştirme stratejilerini uygulamaya koymayı kolaylaştırabilir.

Kaynaklar ve İleri Okuma

1. https://www.verywellmind.com/explanations-for-forgetting-2795045