Pandemide Adından Sıkça Söz Edilen Kavram: Entübasyon
top of page
Ara
    • 7 May 2021
    • 2 dakikada okunur

Pandemide Adından Sıkça Söz Edilen Kavram: Entübasyon

Güncelleme tarihi: 8 May 2021


Türkiye Covid-19 Hasta Tablosu’nu çoğunuz bir kez de olsa incelemiştir. Başlarda Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan tablolarda entübe hastaların sayısı da yer alıyordu. Covid-19 pandemisi ile hayatımızda zaten var olan birkaç tıbbi terim gün yüzüne çıktı. “Entübe hasta” teriminin ve entübe hasta sayısının artmasının acı bir karşılığı olduğunu, tablolardan ve hatta yapılan açıklamalardan anlıyoruz. Ancak entübasyonun ne demek olduğunu, risklerinin neler olduğunu, işlemin nasıl uygulandığını ve yoğun bakımdan farkını tam olarak biliyor muyuz? Hadi gelin bütün bu sayılanları Bilim Özü ile öğrenelim.


Entübasyon Nedir?

Entübasyon, endotrakeal tüp (ET) adı verilen bir esnek yapılı plastik bir tüpün ağızdan soluk borusuna (trakeaya) yerleştirilmesi işlemidir. Bir hasta kendi başına nefes alma işlemini gerçekleştiremeyecek durumdaysa, soluk alıp vermede yetersizse, Covid-19 veyahut bunun gibi solunumu zorlaştıracak hastalıklara sahipse; solunumunu kolaylaştırmak için “ventilatör” de denilen entübasyon cihazı kullanılır. Aynı zamanda hastalar anestezi altında olabilir, ameliyat sırasında kendi başlarına nefes alamayabilirler, akciğerlerde bir yaralanma olabilir, ciddi pnömoni veya KOAH gibi solunum problemleri olabilir veya yardım almadan vücuda yeterli oksijen sağlamak için çok hasta veya yaralı olabilirler. Yine bu gibi durumlarda da entübasyon işlemi uygulanmaktadır. Endotrakeal tüp soluk borusuna yerleştirilirken, hassas dokuların (örneğin ses telleri) zarar görmemesi için “laringoskop” adlı bir cihaz kullanılır. Entübasyon işlemi sonrası ortaya çıkabilecek bazı durumlar şu şekilde sıralanabilir:


Olası Komplikasyonlar ve Riskler

Çoğu ameliyat çok düşük riskli ve entübasyon eşit derecede düşük riskli olsa da, özellikle bir hastanın ventilatörde uzun süre kalması gerektiğinde ortaya çıkabilecek bazı potansiyel sorunlar vardır. Ortak riskler şunlardır:


  • Ses tellerinin zarar görmesi

  • Kanama ve enfeksiyon gelişmesi

  • Boğazda veya soluk borusunda yara oluşumu

  • Ödem ve sıvı birikimi

  • Göğüs boşluğunda doku yırtılması

  • Yutkunma ve konuşma güçlüğü

  • Diş, ağız, dil ve/veya gırtlak travması

  • Trakea (soluk borusu) yerine özofagusta (yemek borusu) kazara entübasyon

  • Trakea travması

  • Kanama

  • Entübasyon sırasında kusmuk, tükürük veya diğer sıvıların aspire edilmesi (solunması)

  • Aspirasyon meydana gelirse pnömoni (zatürre)

  • Boğaz ağrısı

  • Yumuşak doku erozyonu (uzun süreli entübasyon ile)


Entübasyon Nasıl Uygulanır?


  • Entübasyondan önce, hasta genellikle uyuşturulmuştur veya bilinçli değildir.

  • Hasta genellikle sırt üstü düzdür ve tüpü yerleştiren kişi yatağın başında durur, hastanın ayaklarına doğru bakar.

  • Hastanın ağzı hafifçe açılır, dili hava yolundan uzak tutmak ve boğazı aydınlatmak için ışıklı bir alet kullanılarak tüp, yavaşça boğaza yönlendirilir ve hava yoluna ilerletilir.

  • Tüpün etrafında, tüpü yerinde tutmak ve havanın dışarı çıkmasını önlemek için şişirilmiş küçük bir balon vardır. Bu balon şişirildikten sonra, tüp hava yoluna güvenli bir şekilde yerleştirilir ve ağızda yerine bağlanır veya bantlanır.

  • Başarılı yerleştirme ilk önce akciğerleri bir stetoskopla dinleyerek kontrol edilir ve genellikle göğüs röntgeni ile doğrulanır. Sahada veya ameliyathanede, karbondioksiti ölçen bir cihaz, doğru yerleştirildiğini doğrulamak için kullanılır.


Hastanın solunum yetmezliğine yol açan hastalığı ortadan kalkar veya hafifler, hasta cihaz gerektirmeden kendi başına yeterli nefesi alır hale gelirse entübasyon işlemi sonlandırılabilir. Bu işleme de tıpta "ekstübasyon" adı verilmektedir.


Entübe Hastası ile Yoğun Bakım Hastası Farkı Nedir?

Entübe, yani halk arasında entübasyon cihazı olarak da bilinen ventilasyon cihazına bağlı olan hastalar genellikle yoğun bakım koşullarında takip edilir. Fakat her yoğun bakım hastası entübe hasta değildir. Daha önce de belirtilen nedenlerle solunum işlevini kendi başına yeterli olarak yerine getiremeyen hastalarda entübasyon gerekir, harici durumlar entübasyon işlemi gerektirmez. Entübe hastası ile yoğun bakım hastası arasındaki en temel fark budur.


Kaynaklar ve İleri Okuma

bottom of page